Jesteś w: Lalka

Lalka jako powieść pozytywistyczna

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Utwór Lalka Bolesława Prusa jest powieścią pozytywistyczną nie tylko dlatego, że został napisany w tej epoce literackiej.

Cechy świadczące o zaklasyfikowaniu go do tego grona dotyczą między innymi konstrukcji głównego bohatera, użytych zabiegów formalnych i podjęciu problematyki aktualnej w macierzystej epoce.

Poprzez skrytykowanie romantycznych wzorów miłości, wplecenie motywu pracy u podstaw i pracy organicznej (otwarcie nowego sklepu przez Wokulskiego, założenie spółki do handlu ze Wschodem, działalność charytatywna), wątku próbującego wynaleźć metal lżejszy od powietrza profesora Geista, pasjonującego się badaniami nad strukturą ludzkiego włosa wyznawcy organicyzmu doktora Michała Szumana czy naukowca Ochockiego, wprowadzenie haseł scjentyzmu, kultu wiedzy i nauki, racjonalizmu czy wiary w postęp dzieło Prusa jest ponadczasowe.

Na zawsze pozostanie w polskiej i światowej literaturze przykładem powieści pozytywistycznej, a fragmenty będące dowodem spustoszeń, jakie w głowie Wokulskiego zrobiła lektura romantycznych tekstów (Dobrze ci tak! tam twoje miejsce... - myślał Wokulski. - Bo któż to miłość przedstawiał mi jako świętą tajemnicę? Kto nauczył mnie gardzić codziennymi kobietami, a szukać niepochwytnego ideału?... Miłość jest radością świata, słońcem życia, wesołą melodią w pustyni a ty co z niej zrobiłeś?... Żałobny ołtarz, przed którym śpiewają się egzekwie nad zdeptanym sercem ludzkim!) czy świadectwem jego fascynacji postępem i wynalazkami (fragment opowiadający o Paryżu: Praca nad szczęściem we wszystkich kierunkach - oto treść życia paryskiego. (…)Posągi i obrazy są dostępne nie tylko dla amatorów, ale dla artystów i rzemieślników, którzy w galeriach mogą zdejmować kopie. Francuz, gdy coś wytwarza, dba naprzód o to, ażeby dzieło jego odpowiadało swemu celowi, a potem - ażeby było piękne.

I jeszcze niekończąc na tym troszczy się o jego trwałość i czystość. (…) Tym sposobem Paryż jest arką, w której mieszczą się zdobycze kilkunastu, jeżeli nie kilkudziesięciu wieków cywilizacji... Wszystko tu jest, zacząwszy od potwornych posągów asyryjskich i mumii egipskich, skończywszy na ostatnich rezultatach mechaniki i elektrotechniki, od dzbanków, w których przed czterdziestoma wiekami Egipcjanki nosiły wodę, do olbrzymich kół hydraulicznych z Saint-Maur) są tekstem źródłowym dotyczącym słuszności tezy postawionej w temacie artykułu.



  Dowiedz się więcej