Jesteś w: Lalka

Czy Lalka to powieść pesymistyczna, czy optymistyczna?

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Lalkę Bolesława Prusa można nazwać zarówno powieścią pesymistyczną, jak i optymistyczną – zakwalifikowanie jej do każdej z tych rodzajów zależy od interpretacji tego wielowątkowego i wielowymiarowego dzieła.

Za poglądem, iż powieść o losach nieszczęśliwej miłości kupca galanteryjnego do pięknej arystokratki jest historią smutną i przygnębiającą przemawia fakt, iż opowieść ta nie kończy się happy Endem – Wokulski nie zmienia opinii o sobie w oczach Izabeli i nie żyją długo i szczęśliwie. Przeciwnie – po paśmie poświęceń, do jakich zaliczyć możemy stratę wielu tysięcy rubli na rzecz Tomasza Łęckiego czy krygowanie się w salonie arystokracji, nastąpiła ostateczna klęska – zdemaskowanie prawdziwego oblicza idealizowanej kobiety.

Pesymizmu powieści dodaje przygnębiający opis najbiedniejszej dzielnicy warszawskiej – Powiśla czy wprowadzenie wątku antysemickiego, dzięki czemu czytelnik obserwuje, jak pod koniec XIX wieku w Polsce byli dyskryminowani Żydzi.

Z kolei za interpretacją optymistyczną przemawia na przykład fakt, iż dzięki staraniom o rękę Łęckiej Wokulski zmobilizował się do działania i pomnożył majątek zmarłej żony czy odkrył niecne motywacje egoistycznej ukochanej przed tym, jak powiązałoby ich na zawsze małżeństwo.

Radosne pierwiastki wtrącają do historii także fragmenty z Pamiętnika starego subiekta, w których Rzecki zabawnie opisuje codzienną pracę w sklepie, dokonuje trafnych, ironiczno-sarkastycznych podsumowań. Szczególnie uśmiech na twarzy czytelnika wywołują jego rozważania o francuskim rodzie cesarskim, w których daje upust swojej fantazji i bezgranicznemu oddaniu Napoleonowi Bonaparte.

Jak widać, jednoznaczna odpowiedź na postawione w temacie pytanie nie jest możliwa. Lalka może być odbierana jednego dnia jako chwytająca za serce opowieść o poniżanym przez Łęcką Wokulskim, a innego – gdy jej odbiorca ma lepszy dzień – jako historia upadków i wzniesień, których pełne jest ludzkie życie. Do braku definitywnej odpowiedzi przyczynia się otwarte zakończenie powieści, które nie mówi o dalszym losie jej głównego bohatera i daje możliwość samodzielnego dopowiedzenia przyszłości Wokulskiego.



  Dowiedz się więcej