Jesteś w: Lalka

Kompozycja Lalki Prusa

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim



Na charakter rozdziałów złożył się ich pierwotny felietonowy charakter. Z racji tego, że powieść była najpierw publikowana w odcinkach, Prus zadbał, by każdy rozdział stanowił spójną, zwartą, zamkniętą całość fabularną.

Poza tym kompozycja Lalki odznacza się funkcjonowaniem wielu wątków jednocześnie. Obok tego głównego, czyli nieodwzajemnionej miłości kupca galanteryjnego Stanisława Wokulskiego do arystokratycznej damy Izabeli Łęckiej, funkcjonują wątki podoczne (na przykład: dzieje subiekta Ignacego Rzeckiego, burzliwe losy pięknej i uczciwej Heleny Stawskiej, dzieje dobrej prezesowej Zasławskiej, historia niemieckiej rodziny Minclów czy baronostwa Krzeszowskich) oraz epizodyczne (można wymienić tu historię studentów czy proces o lalkę).

Konstruując świat przedstawiony, autor wykorzystał technikę „nawarstwiania motywów”, czyli budowanie akcji wokół najważniejszego tematu, dzięki czemu mógł pokazać pełną panoramę XIX-wiecznych warszawskich środowisk, począwszy od arystokracji, poprzez mieszczaństwo, a skończywszy na biedocie mieszkającej w dzielnicy Powiśle, lecz przez co musiał zrezygnować z ciągłości powiązań przyczynowo-skutkowych.

Poza tym kompozycja Lalki przykuwa uwagę także ze względu na konstrukcję płaszczyzny narracyjnej. Zastosowanie „dwugłosu narracyjnego”, jaki widzimy w powieści poprzez wprowadzenie do trzecioosobowego toku narracji pierwszoosobowej (Pamiętniki starego subiekta), było zabiegiem odważnym i dosyć innowacyjnym w tak obszernej formie gatunkowej, jaką jest powieść realistyczna. Prusowi udało się na szczęście zachować prawdopodobieństwo opisywanych sytuacji, dochować wierności szczegółom w obu warstwach opisowych.

Ostatnią kwestią, na którą należy zwrócić uwagę przy analizie Lalki, jest jej otwarte zakończenie, dające możliwość samodzielnego dopowiedzenia losów Stanisława Wokulskiego oraz Izabeli Łęckiej.



  Dowiedz się więcej